خبرگزاری «حوزه»، اشاره؛ هفته کتاب و کتاب خوانی گرچه موسم برپایی همایش ها و تدارک دیدن نشست ها و انجام تقدیرهایی به این بهانه است اما به یقین نیک فرصتی است برای آن که بار دیگر ضمن رصد وضعیت فعلی بازار چاپ و نشر کتاب به ارایه راهکارهای منطقی و عملی در جهت رونق آن و خروج از وضعیت رکودی که در حال حاضر بدان گرفتار است ، پرداخت.

خبرنگار خبرگزاری حوزه به همین مناسبت به گفتگو با برخی از ناشران حوزوی و دینی همچنین نویسندگان حوزوی اقدام کرده و نظرات و دیدگاه های آن ها را درباره بایسته های حمایتی از نشر دینی و حوزوی جویا شده است که مشروح آن در ادامه می آید؛

لزوم حمایت بیشتر از نشر حوزوی و دینی

حجت الاسلام سید مصطفی آل غفور، مدیر انتشارات مرکز مدیریت حوزه های علمیه با تاکید بر لزوم حمایت عملی از نشر دینی و حوزوی پیشنهاد داد: همان ردیف بودجه حمایتی که برای حوزه نشر و چاپ مربوط به آمزوش و پرورش و کتب دانشگاهی در نظر گرفته می شود برای حوزه نیز مورد توجه قرار گیرد.

وی با اشاره به مشکلات عدیده معیشتی بسیاری از طلاب گفت: در حال حاضر طلبه پایه اول حوزه اگر بخواهد همه کتب مورد نیازش را تهیه کند دست کم باید 70 هزار تومان هزینه کند که این رقم واقعاً برای چنین فردی سخت است.

بُن کتاب و برپایی نمایشگاه؛ دو راهکار رونق ساز

حجت الاسلام آل غفور همچنین با بیان این که فراهم کردن تسهیلات از جمله اعطای بن کتاب به طلاب و دانشجویان یکی از راه های حمایت از صنعت نشر کشور است، افزود: یکی دیگر از راهکارها ، برپایی نمایشگاه های فصلی و استانی است که با ارایه ها تخفیف های ویژه و اهدای بن کتاب ، مخاطبین ترغیب به خرید کتاب می شوند و به این وسیله هم سرانه مطالعه در جامعه افزایش می یابد و هم این که حمایتی از نشر دینی صورت می گیرد.

وی در ادامه با اشاره به فعالیت های انتشارات این مرکز گفت: امسال تاکنون 27 عنوان کتاب با تیراژ سه تا ده هزار از سوی مرکز مدیریت حوزه های علمیه به چاپ رسیده که پیش بینی ما این است تا پایان سال این  میزان به 40 عنوان برسد ، ضمن آن که سال گذشته نیز 34 عنوان کتاب از سوی این مرکز منتشر شد.

حاکمیت باید نشر دینی را در کانون توجه قرار دهد

حجت الاسلام و المسلمین اسماعیل اسماعیلی ، مسئول سابق موسسه بوستان کتاب قم و از نویسندگان حوزوی با اشاره به تفاوت ها و تمایزات نشر دینی با سایر نشرها اظهار داشت: از آن جا که نشر دینی به بخشی از نیازهای حکومت و جامعه دینی پاسخ می دهد و خوراک علمی و فکری لازم را برای مردم فراهم می کند، طبعاً باید به طور جدی مورد حمایت دولت و مسئولان باشد چه آن که این مساله یکی از ابزارهای حمایت از امر به معروف و نهی از منکر در مقام عمل است.

وی افزود: با این حال متاسفانه در سال های اخیر این مساله چندان مورد حمایت جدی نبوده و انتظار این است که حمایت از نشر دینی و حوزوی بیش از این ها مورد توجه قرار گیرد.

حمایت از کتب فاخر در اولویت باشد

این صاحب نظر در حوزه کتاب و نشر همچنین به نکته ظریفی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر تعداد آثاری که به اسم دینی در بازار وجود دارد ، زیاد است اما حقیقت مطلب آن است که بسیاری از آن ها جزو آثار فاخر و ارزشمند به شمار نمی روند چه آن که حجم قابل توجهی از آن ها را کتبی تشکیل می دهند که به آسانی محتوای آن ها گردآوری شده و در قالب یک کتاب به بازار عرضه شده است.

وی افزود: از این حیث ما در زمینه حمایت از آثار فاخر به خصوص در رابطه با نشر دینی دچار فقر هستیم و این در حالی است که در موضوعات مختلف نیازمند تالیف و ترجمه و نگارش آثار فاخر می باشیم.

گرانی کاغذ و هزینه چاپ ؛ همچنان نگران کننده

حجت الاسلام اسماعیلی در ادامه به بخشی از مشکلات فراروی ناشران دینی اشاره کرد و بیان داشت: متاسفانه در سالهای اخیر به دلیل گرانی کاغذ و ملزومات چاپ ، همچنین مشکلات مالی و غیرمالی ، وضعیت حوزه نشر و چاپ کتاب چندان مطلوب نبوده و مشکلات دوچندان شده است و به همین خاطر در حال حاضر تولید و نشر کتب دینی و خرید آن ها از سوی مردم کمتر از گذشته شده است.

وی افزود: البته بنده معتقدم که باید کتب دینی و مذهبی با قیمت مناسبی در اختیار مردم و نسل جوان قرار گیرد و این که ما بخواهیم فقط قیمت ها را برای جبران مشکلات مالی افزایش دهیم، خلاف سیاست حاکم بر نشر دینی است.

گلایه از ضعف اطلاع رسانی و فرهنگ سازی

مهدي دهقاني، مسؤول انتشارات حقوق اسلامي با اشاره به این که به طور کلی صنعت چاپ و نشر در کشور از جمله استان قم در وضعیت چندان مطلوبی به سر نمی برد، ابراز داشت: جدای از مباحث مالی که همیشه وجود داشته و دست بر قضا در این سال ها دامنه آن نیز بیشتر شده ، متاسفانه نظام اطلاع رساني در حوزه كتاب و كتاب خواني در كشور ما ضعيف است، چه آن که فرهنگ سازی خوب و موثری نیز در این خصوص یا انجام نمی شود یا بسیار مقطعی و جرقه ای است.

وی افزود: مادامی كه اين خلأ اطلاع رساني در حوزه چاپ و نشر مرتفع نشود، نمي توان چندان به كتاب خوان شدن مردم ما اميد بست و به نهادينه شدن فرنگ مطالعه اميدوار بود

برخی ناشران قمی با مشکل پخش و توزیع مواجه اند

دهقانی همچنین با بیان این که در حال حاضر یکی از مشکلات ناشران قمی ناظر به بحث پخش و توزیع کتاب به خصوص در شهرستان هاست، گفت: به دليل نامناسب بودن امور مربوط به پخش كتاب و اين كه گاهي اوقات عوامل پخش حق و حقوق ناشر را به طور كامل نمي دهند ، معدود ناشراني در قم هستند كه در اين خصوص  متضررنمي شوند، چرا که از قبل به جهت بنیه قوی که داشته اند زیرساخت ها را برای خود به خوبی فراهم کرده اند.

وي اضافه کرد: از این رو انتظار جدی ما ازمسؤولان این است که نسبت به حل مشكلات ناشران استان به خصوص وضعيت نامطلوب پخش و توزيع كتاب اقدامات لازم را به عمل آورده و عملاً به حمایت از نشر دینی و اسلامی کمک کنند.

هم حمایت مادی می خواهیم و هم معنوی!

 حجت الاسلام و المسلمین عليرضا سبحاني، مسؤول انتشارات مؤسسه امام صادق(ع) نیز خواستار حمایت مادی و معنوی از نشر حوزوی و دینی شد و گفت: مهمترين مشكل انتشارت ديني و حوزوي در قم در شرایط کنونی، مساله توزيع كتب مي باشد.

وی با اشاره به این كه بيشتر موسسات انتشاراتي در قم در زمينه هاي ديني و حوزوی فعاليت مي كنند، خاطرنشان کرد: دولت بايد در راستاي توسعه فرهنگ كتاب خواني در كشور به ويژه در عرصه نشر ديني اقدام به اعطاي يارانه هايي در قالب بن هاي الكترونيكي به اقشار مذهبي و به خصوص حوزويان كند؛ البته معمولاً کارهایی در این خصوص صورت گرفته و می گیرد اما نیازمند تقویت این گونه حمایت ها هستیم.

کتاب از بسیاری از اقلام مصرفی ارزان تر است

حجت الاسلام و المسلمین سبحانی همچنين در ادامه با اظهار تاسف نسبت به اين كه كتاب چندان در سبد خريد خانواده ها جايي ندارد، به یک مشکل ریشه دار فرهنگی در این باره اشاره و تصريح كرد:اين كه برخي مدام مي گويند كه كتاب در جامعه گران است سخن چندان درستي نيست چون كتاب به نسبت بسياري از اقلام مصرفي ارزان قيمت تر است، اما فرهنگ مطالعه کمتر وجود دارد و افراد چندان راغب حرکت به این سمت و سو نیستند

وی بیان داشت: بی شک آن چه كه بيش از همه مي تواند به عنوان دليل كتاب نخواندن مردم ما مطرح باشد، اين است كه هنوز فرهنگ كتابخواني آن طور كه بايد و شايد در جامعه ما نهادينه نشده است و الا مسئولان کمابیش حمایت هایی از نشر دینی و حوزوی دارند ، هر چند معتقدیم که باید این ها توسعه یابد.

حمایت های رسمی ارشاد از نشر دینی

حجت الاسلام علی اسماعیلیان، معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم نیز با اشاره به این که یکی از مهم ترین حمایت های ارشاد ناظر به بحث خرید کتب به خصوص کتب فاخر دینی از ناشران است، اظهار داشت: سال گذشته رقم بالایی در این خصوص خریدار شد و امسال نیز همین برنامه در دستور کار است ، ضمن آن که به طور مشخص حمایت از کتب فاخر و ارزشمند استان قم نیز با بودجه ای نزدیک به یک میلیارد تومان برای خرید این آثار مورد توجه جدی است که البته این رقم مربوط به سال گذشته است.

وی افزود: همچنین یکی دیگر از حمایت ها صدور مجوز نشر و کتاب است که در این رابطه باید بگویم که این کار در استان قم به نسبت استان های دیگر در اسرع وقت صورت می گیرد.

دو نمایشگاه در نیمه دوم سال

معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین در خصوص مطالبه برخی ناشران درباره برگزاری نمایشگاه های فصلی در سطح استان گفت: در این خصوص در نیمه دوم سال جاری دو ما نمایشگاه بزرگ استان قم داریم که یکی مربوط به نمایشگاه حوزه دین است که در سطح بین المللی خواهد بود و دیگر نمایشگاهی استانی کتاب که امسال پیش بینی شده با کیفیت خوب و عالی در قم برگزار گردد.

وی در ادامه به یکی دیگر از برنامه های حمایتی ارشاد در زمینه ترویج فرهنگ کتابخوانی اشاره کرد و افزود: اعطای بن کتاب به صورت مشارکتی با همکاری ناشران از دیگر برنامه های ماست و البته درصدی از این بن ها را خود خریدار تقبل می کند، ضمن آن که دست کم 20 درصد نیز خود ناشران در نمایشگاه به ارایه تخفیف می پردازند.

نارسایی ها در پخش و توزیع کتاب ، مشکل کشوری است

حجت الاسلام اسماعیلیان همچنین در پاسخ به برنامه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان برای حل یکی از معضلات حوزه نشر و چاپ کتب دینی که مربوط به پخش و توزیع می شود، آن را یک آسیب و معضل نه استانی که سراسری برشمرد و گفت: ما این مساله را به عنوان یک آسیب و معضل در حوزه نشر و چاپ قبول داریم چه آن که یکی از مشکلات جدی ، عدم توزیع سریع و صحیح و با گسترده وسیع است که در این خصوص هم جلساتی داشته ایم تا در نهایت به راهکار اجرایی کردن یک شبکه توزیع گسترده و اثرگذار و کارآمد دست یابیم اما هنوز به یک جمع بندی مشخص نرسیده ایم و البته باید توجه داشت که این یک مشکل کشوری است و اختصاص به قم هم ندارد .

گزارش از: سید محمد مهدی موسوی